Öğrenim çağına gelen Mustafa, annesinin isteğiyle Hafız Mehmet Efendi'nin
mahalle mektebinde öğrenime başladı, daha sonra babasının isteğiyle Mektebi Şemsi İbtidai (
Şemsi Efendi Mektebi)'ne geçti. Bu sırada babasını kaybetti (
1888). Bir süre Rapla Çiftliği'nde Hüseyin dayısının yanında kaldıktan sonra
Selânik'e dönüp okulunu bitirdi. Bu arada
Zübeyde Hanım,
Selanik'te gümrük memuru olan Ragıp Bey ile evlendi.
Şimdi müze olan Koca Kasım Paşa Mahallesi Islahhane Caddesi'ndeki ev
1870'de Rodoslu müderris Hacı Mehmed Vakfı tarafından yaptırılmış ve
1878'de
yeni evlenen Ali Rıza Bey tarafından kiralanmıştır. Ancak o öldükten
sonra Mustafa ve ailesi bu evden yanındaki 2 katlı, 3 odalı ve mutfaklı
daha küçük eve taşınmışlardır.
Mustafa, Selânik Mülkiye Rüştiyesi'ne kaydoldu ve
1893yılında Selânik Askerî Rüştiyesi'ne girdi. Bu okulda Matematik
Öğretmeni Yüzbaşı Üsküplü Mustafa Sabri Bey anlamı mükemmellik,
olgunluk olan "Kemal" adını verdi.
Fransızca öğretmeni Yüzbaşı Nakiyüddin Bey (Yücekök), özgürlük
düşüncesiyle genç Mustafa Kemal'in düşünce yapısını etkiledi. Mustafa
Kemal
Kuleli Askerî İdadisi'ne girmeyi düşündüyse de ona ağabeylik yapan Selânikli bir subay Hasan Bey'in tavsiyesine uyarak
Manastır Askerî İdadisi'ne kaydoldu.
1896-
1899 yıllarında okuduğu
Manastır Askerî İdadisi'nde Tarih öğretmeni
Kolağası Mehmet Tevfik Bey (Bilge), Mustafa Kemal Efendi'nin tarih'e olan merakını güçlendirdi. Bu tarihte başlayan
1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'na
gönüllü olarak katılmak istediysede hem İdadi öğrencisi olduğu için
hemde 16 yaşında olduğundan dolay cepheye gidememiştir.Bu okulu
ikincilikle bitirdi. 13 Mart 1899'da İstanbul'da
Mekteb-i Harbiye-i Şahane (Harp Okulu)'na girdi. Birinci sınıfı 27. ikinci sınıfı 11. üçüncü sınıfı
1902'de Mülazım (
Teğmen) rütbesiyle, 549 kişi arasından, piyade sınıf sekizincisi (1317 - P.8) olarak bitirdi. Akabinde
Erkan-ı Harbiye Mektebi (Harp Akademisi)'ne devam etti ve
11 Ocak 1905'te Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle bitirdi.